Gent mag niet besparen op haar ziel
Na een driedaagse werktrip in Antwerpen kwam het Gentse stadsbestuur tot een ontnuchterende conclusie: er moet 120 miljoen euro bespaard worden – ongeveer 8% van het stedelijke budget. Dat is een enorme opdracht waarbij elke euro zorgvuldig gewogen moet worden. Maar besparen is nooit neutraal: het toont wat een stad belangrijk vindt, welke keuzes ze maakt en vooral wat ze achterlaat.
Daarom is het van groot belang om niet enkel naar de cijfers te kijken, maar ook naar het morele kompas dat deze keuzes zou moeten sturen. Meer dan een eeuw geleden, in 1891, verscheen de encycliek Rerum Novarum van paus Leo XIII. Geen stoffig religieus document, maar een krachtig pleidooi voor sociale rechtvaardigheid, menselijke waardigheid en solidariteit. Die boodschap klinkt vandaag urgenter dan ooit. Volgens Rerum Novarum is de samenleving geen optelsom van individuen, maar een gedeeld project. Dit fundament mag Gent niet uit het oog verliezen – zeker niet in tijden van besparing.
Wie denkt dat besparen per definitie leidt tot kaalslag, maakt het zich te makkelijk. Een doordachte heroriëntering van middelen kan net kansen bieden voor vernieuwing. Volgens burgemeester Mathias De Clercq (Voor Gent) creëert de geplande besparing van 120 miljoen euro zelfs ruimte voor 40 miljoen euro aan nieuw beleid.
Wat ons betreft, moet die extra investeringsruimte vooral gaan naar de ondersteuning van het sociaal weefsel en een sterkere lokale dienstverlening. Denk aan een betere bereikbaarheid van stadsdiensten in de deelgemeenten of het verbeteren van de loketwerking, waarvan de tevredenheid tussen 2014 en 2023 met 13,1% daalde (stadmonitor).
Maar dat vereist visie. Geen politiek van kortetermijndaden en symbolische gebaren die in de praktijk geen stand houden.
Neem bijvoorbeeld de Vlaamse kortingsbon voor energiezuinige toestellen van minister Melissa Depraetere (Vooruit): goedbedoeld, maar niet structureel.
Of het voorstel van Vlaams minister Caroline Gennez (Vooruit) om alle basisschoolleerlingen van gezonde maaltijden te voorzien: waardevol, maar ondertussen al informeel door meer dan 120 steden en gemeenten als onhaalbaar bestempeld.
Ook het verwenpakketje dat mantelzorgers konden krijgen in Gent, terwijl de stad nog steeds geen mantelpremie wil voorzien. Wat ben je met een cadeautje als je geen structurele ondersteuning kan krijgen.
Dit soort voorstellen zijn weinig efficiënt, matig effectief en leiden af van de échte keuzes die we moeten maken.
Laten we de focus verleggen naar wat wél werkt. In Gent is vrijwilligerswerk een prachtig voorbeeld van maatschappelijke impact. Het levert niet alleen een belangrijke sociale bijdrage, maar heeft ook een aanzienlijke economische waarde.
De geschatte impact in Gent ligt tussen de 100 tot 150 miljoen euro. Dit is een bijdrage die beleidsmatig erkend en ondersteund moet worden.
Nieuw beleid moet starten met het versterken van bestaande structuren binnen het middenveld: vrijwilligers die voedselbanken en sociale restaurants ondersteunen, huiswerkbegeleiders voor kansarme kinderen, taalcoaches voor nieuwkomers, buddyprojecten voor vluchtelingen, hun inzet voor buurtfeesten, lokale culturele en sportieve activiteiten, en hun onmisbare bijdrage in woonzorgcentra en ziekenhuizen. Dit zijn de fundamenten waarop Gent haar toekomst moet bouwen.
Gent staat op een belangrijk kruispunt. De besparingsoefening is noodzakelijk, maar mag geen excuus zijn voor visieloos snoeien. Het is voor onze stad een kans om te herijken. Laat de ziel van Gent – haar sociale verbondenheid, haar kritische middenveld en haar warme buurten – geen restpost worden.
Echte keuzes vragen moed. En moed begint bij waarden. Waarden zoals paus Leo XIII ze ook in zijn encycliek verkondigde en die actueler zijn dan ooit: sociale rechtvaardigheid, menselijke waardigheid en solidariteit met zij die het moeilijk(er) hebben.
Hilde De Graeve, regiovoorzitter beweging.net Midden-Vlaanderen